Zoals elke derde dinsdag van september, werd ook eergisteren de miljoenennota 2019 gepresenteerd. Veel bevolkingsgroepen, waaronder studenten, gekluisterd aan de televisie, wachtend op woorden die duiden op lastenverlichting, minder zorgen en een betere toekomst. Er werd veel gesproken over “de volgende generatie”, lastenverlichting en investeringen. Wat gaat er precies veranderen voor studenten en zijn dit de veranderingen waar zij zo op hebben gehoopt?

Welke sectoren zitten op dit moment in de problemen?

Allereerst is het van belang om de huidige situatie van studenten onder de loep te nemen. Welke sectoren zitten er op dit moment in de problemen en hoe beïnvloed dit het leven van studenten?

Huizenmarkt

Veel afgestudeerden en studenten zijn genoodzaakt om bij hun ouders te blijven wonen door een groot tekort in huurhuizen. De prijzen in de huursector stijgen, waardoor de kosten in levensonderhoud voor studenten stijgen. Veel oud-studenten met een studieschuld komen niet in aanmerking voor een toereikende hypotheek voor een koophuis.

Onderwijs

De studiekosten stijgen ieder jaar. In het studiejaar 2020-2021 is de verwachting dat de kosten voor een enkel studiejaar €2.143 bedragen in het hoger onderwijs. De sterkste stijging van de afgelopen 5 jaar. De studielast voor studenten wordt steeds hoger. Het aantal studenten neemt sneller toe dan het beschikbare budget van onderwijsinstellingen, waardoor de kwaliteit van onderwijs afneemt.

De introductie van het nieuwe leenstelsel geeft een verhoogde prestatiedruk op studenten met gezondheidsrisico’s tot gevolg. Daarnaast zijn studenten bijna altijd verzekerd van een studieschuld.

Er is geen ziektewet voor studenten. Studenten die om gezondheidsredenen niet in staat zijn om een bepaalde periode te studeren zijn genoodzaakt om te stoppen met studeren of de studielening door te laten lopen zodat ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien.

Arbeidsmarkt

De kans op een vaste baan is schaars en flexibiliteit is de toekomst. Hierdoor zijn studenten vaak genoodzaakt om akkoord te gaan met een parttime baan of de starten als zelfstandigen. De onzekerheid voor een vast inkomen neemt hierbij toe.

Gezondheidszorg

Veel studenten kampen met depressies, stress en burn-outs. De kosten van een zorgverzekering stijgen en de behandeling van een burn-out wordt tot op heden nog (steeds) niet vergoed door de zorgverzekeraar. Dit brengt voor studenten extra kosten met zich mee.

Al deze sectoren kampen met problemen die negatieve gevolgen hebben voor de (toekomstige) studenten of voor afgestudeerden. Is de overheid hiervan bewust en worden in de miljoenennota van 2019 oplossingen aangedragen voor deze problemen?

Welke gevolgen heeft de miljoenennota 2019 voor studenten?

Kinderen, jongeren en studenten zijn de toekomst van Nederland. Zijn er plannen in de miljoenennota waaruit blijkt dat het kabinet het hiermee eens is? Welke plannen uit de miljoenennota 2019 hebben gevolgen voor studenten en dragen deze plannen bij aan de gewilde lastenverlichting en toekomst zonder zorgen? Welke gevolgen heeft de miljoenennota 2019 voor studenten?

Kosten levensonderhoud studenten stijgen

De kosten van het levensonderhoud van studenten gaat het komende jaar stijgen. Dit komt onder andere door de verhoging van het laag Btw-tarief van 6% naar 9%. Deze stijging is ingegaan per begin 2019, maar zal nog verder stijgen. Het bedrag voor een volle boodschappentas zal hierdoor aanzienlijk stijgen.

De meeste studenten vallen binnen de laagste inkomensgroep. Een voordeel wat betreft de zorgtoeslag in 2020; deze zal voor alleenstaanden binnen deze groep stijgen met €67,00 per jaar. Dit komt vooral doordat de zorgpremie in 2020 omhoog gaat. Het kabinet verwacht een stijging van €3,00 per maand. Het eigen risico van €385,00 blijft gelijk.

Voor eerstejaars studenten blijft de halvering van het collegegeld in het eerste jaar van de studie van kracht in 2020. Voor PABO studenten geldt dit voor zowel het eerste als het tweede jaar van de studie. Studenten die al langer studeren komen hier niet voor in aanmerking en dienen het volledige bedrag aan collegegeld te betalen.

Meer inkomen voor studenten en afgestudeerden

De arbeidskorting en de algemene heffingskorting worden in 2020 extra verhoogd. Dit betekent dat alle werkenden meer overhouden aan het einde van het jaar. Studenten die een bijbaan hebben gaan er dus qua inkomen iets op vooruit. Studenten die niet (kunnen) werken naast hun studie gaan er niet op vooruit.

Daarnaast wordt het aanbieden van een vast contract aantrekkelijker gemaakt voor werkgevers door de WW-premie bij een vast contract te verlagen. In 2020 bedraagt de premie voor werknemers in vaste dienst naar verwachting 2,94%. De WW-premie voor flexwerkers wordt verhoogd naar verwachting 7,94%. Afgestudeerden hebben meer kans op een vaste baan, waardoor de financiële onzekerheid afneemt.

Meer onzekerheid voor zelfstandigen

Afgestudeerden die voor zichzelf zijn begonnen kunnen ook gebruik maken van de verlaagde inkomstenbelasting. Echter wordt dit verrekend met de dalende belastingaftrek voor zelfstandigen. De zelfstandigenaftrek zal worden verlaagd naar maximaal 7.030, daarna worden deze jaarlijks met €250 verlaagd tot €5.000 in 2028. De opbrengst hiervan zal voor deze groep gereserveerd blijven en mogelijk worden gebruikt bij de verplichte verzekering tegen arbeidsongeschiktheid die binnenkort zijn intreden maakt.

Kwaliteit onderwijs daalt

Het voorstel over de renteverhoging op studieschulden van studenten, dat structureel 226 miljoen zou moeten opleveren, is van vanwege grote weerstand van tafel. Uit de miljoenennota 2019 blijkt dat het “verloren bedrag” nu wordt verhaalt op de onderwijsinstellingen. Doordat er niet geïnvesteerd maar bezuinigd wordt op het hoger onderwijs zal de kwaliteit afnemen. Volgens de ISO is de student op deze manier alsnog de dupe aangezien zij hetzelfde geld kwijt zijn aan mindere kwaliteit onderwijs.

Bied de miljoenennota 2019 oplossingen voor de huidige problemen van studenten?

Uit de miljoenennota 2019 blijkt dat er voor studenten niet veel positief veranderd. De kosten in levensonderhoud stijgen sneller dan de arbeidskorting kan compenseren. Studenten die niet naast hun studie (kunnen) werken, door bijvoorbeeld een functiebeperking, zijn dus dubbel de dupe. Ook wordt er niets gedaan aan het verlagen van de studiedruk op studenten en daarmee de gezondheidsrisico’s die dit met zich meebrengt. Het toekomstplaatje voor studenten wordt stabieler wat betreft de grotere kans op een vast contract. Echter is een vast inkomen een hard gelach wanneer je niet in aanmerking komt voor een toereikende hypotheek omdat je een studieschuld hebt.

Er zijn dus een aantal pogingen tot lastenverlichting gedaan, maar of dat zoden aan de dijk zet valt te betwisten.